Zgodnie z definicją słownika języka polskiego PWN, kontrola oznacza sprawdzenie stanu faktycznego bądź nadzór nad kimś lub czymś. W potocznym rozumieniu zwrot ten może oznaczać instytucję lub osobę sprawującą tenże nadzór. Wśród synonimów wyróżniamy takie zwroty jak: dozór lub wspomniany wyżej nadzór. Językoznawcy podają, że z pojęciem kontroli związane jest ustalenie przyczyn oraz zakresu rozbieżności między stanem istniejącym,
a postulowanym oraz późniejsze przekazanie jej wyników kontrolowanej osobie lub instytucji.
Warto także poświęcić chwilę uwagi nad wydźwiękiem słowa „kontrola”, które w powszechnym przekonaniu nacechowane jest pejoratywnie. Z jednej strony wynika to z jego definicji, z drugiej zaś – z naszych lub innych osób bądź instytucji doświadczeń czy przekonań.
W końcu – kto z nas lubi być kontrolowanym, czyli nadzorowanym? Dlatego prawdopodobnie KONTROLA może być odbierana jako ograniczenie naszej swobody w działaniu,
tj. w wykonywaniu przez nas obowiązków czy świadczonej pracy. Takie podejście sprawia, że kontrola sama w sobie jest postrzegana jako czynność, której każdy z nas chce za wszelką cenę uniknąć.
Wobec powyższego, należałoby w tym miejscu odpowiedzieć i wyjaśnić ogólny sens prowadzenia kontroli wśród grupy zawodowej fizjoterapeutów oraz podjąć jednocześnie próbę rozwiania wątpliwości z nią związanych. Ustawa z dnia 25 września 2015 roku o zawodzie fizjoterapeuty wyraźnie podkreśla znaczenie kontroli jako obowiązkowego elementu funkcjonowania samorządu zawodowego, co znalazło odzwierciedlenie w zapisach w §3 ust. 1, §8 ust. 1-2 oraz §10 ust. 1-5. Wymaga podkreślenia fakt, iż kontroli fizjoterapeuty może dokonać tylko inny fizjoterapeuta, w ramach określonego zakresu kontroli. Ponadto usankcjonowanie prawne pozwala na rozszerzenie zakresu czynności kontrolnych w sytuacji wykrycia innych nieprawidłowości, nieprzewidzianych i niezaplanowanych. Kolejną podstawą prawną do wszczęcia kontroli są zapisy: art. 111 i art. 111a Ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej, które podkreślają rolę samorządu zawodowego jako organu nadzorującego czynności zawodowe fizjoterapeutów wykonujących je w ramach prowadzonej działalności leczniczej. Nadto, w art. 113 tejże ustawy, ustawodawca odniósł się do innego aktu prawnego, mianowicie –
Ustawy z dnia 6 marca 2018 roku Prawo przedsiębiorców, gdzie w rozdziale 5 opisane są podstawy planowania oraz kontroli wraz z jej prawnymi konsekwencjami, w tym prawami
i obowiązkami osób i podmiotów kontrolowanych. Tym samym doskonale widać, iż kontrola ma bardzo mocno osadzone podstawy prawne i praktycznie nie ma innych uwarunkowań, by się jej nie poddać.
Dochodzimy do odpowiedzi na kluczowe pytanie dotyczące możliwych obaw, które z całą pewnością towarzyszą kontrolowanym fizjoterapeutom. Czy wspomniana kontrola jest tzw. „złem koniecznym” naszej działalności zawodowej? Na początku kilka słów o tym, w jakich sytuacjach kontrola może i powinna być przeprowadzona.
- Na pierwszym miejscu zawsze będzie zagrożenie dla zdrowia i życia pacjenta wskutek stosowanych terapii niezgodnie z ich metodyką oraz przeznaczeniem. Fizjoterapeuta, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa jest samodzielnym zawodem medycznym i to on, po przeprowadzeniu badania fizjoterapeutycznego, podejmuje decyzje kliniczne, ponosząc pełną odpowiedzialność.
- Na drugim miejscu są te sytuacje, w których fizjoterapeuta postępuje niezgodnie z zasadami Kodeksu Etyki, co bezpośrednio przekłada się na pogorszenie jakości opieki nad pacjentem.
- Na trzecim miejscu, przeprowadzana kontrola musi być uzasadniona, np. podejrzeniem prowadzenia działalności leczniczej przez fizjoterapeutę niezgodnie z jej założeniami, tj. w oparciu o przepisy prawa, o których mowa
w Ustawie o działalności leczniczej. Przepisy te stanowią o tym, w jakiej formie może być prowadzona działalność lecznicza oraz jakie niezbędne wpisy i dokumenty fizjoterapeuta musi posiadać.
Fizjoterapeuta jako samodzielny zawód medyczny jest chroniony prawnie, co wiąże się dodatkowo z tym, iż na wezwanie musi poddać się kontroli. Taki związek przyczynowo-skutkowy może rodzić w naszym środowisku zawodowym pewne niezrozumienie, ale skoro jesteśmy zawodem usankcjonowanym prawnie, to w tym prawie mamy być osadzeni.
Zupełnie inaczej wygląda sytuacja w przypadku osób, które „podszywają” się pod fizjoterapeutę, nie posiadając Prawa Wykonawania Zawodu Fizjoterapeuty, które jest niezbędne i możliwe do sprawdzenia w Krajowym Rejestrze Fizjoterapeutów (https://kif.info.pl/rejestr. W takich przypadkach należy złożyć zawiadomienie do prokuratury, bezpośrednio lub za pośrednictwem samorządu zawodowego. Tutaj dowiesz się, jak to zrobić: https://kif.info.pl/fejkowy-fizjoterapeuta-trzeba-dzialac/.
Dotyczy to również osób będących jednocześnie zawodami medycznymi, o których mowa w Ustawie z dnia 17 sierpnia 2023 roku o innych zawodach medycznych.
Reasumując, każdorazowe zgłoszenie do Krajowej Izby Fizjoterapeutów jest weryfikowane pod kątem jegosłuszności. W związku z powyższym, o ile jesteśmy świadomi norm wykonywania naszego zawodu, w tym obowiązujących przepisów prawa, o tyle nie powinniśmy się martwić
o potencjalną kontrolę. To na fizjoterapeucie ciąży obowiązek aktualizowania znajomości bieżących przepisów, które są udostępniane na stronie samorządu zawodowego. Należy nadmienić, iż nieznajomość prawa nie zwalnia nas z jego przestrzegania.
Autorzy:
 Adam Bulski Polskie Centrum Rehabilitacji Funkcjonalnej Votum, Kraków |
 Agnieszka Filarecka Instytut nauk o zdrowiu, Akademia Nauk Stosowanych, Gniezno |
 Przemysław Kotynia Poradnia Rehabilitacyjna Medicus, Żywiec |
 Jagoda Walowska RB dr Jagoda Walowska Wrocław |
 Jakub Oberbek Pabianickie Centrum Rehabilitacji PCM Sp. z o.o., Pabianice Centrum Medyczne ZAMKOWA, Pabianice, Wyższa Szkoła Kosmetyki i Nauk o Zdrowiu, Łódź, |
