W Polsce zgodnie z ustawą o działalności leczniczej, obowiązuje zakaz reklamy świadczeń zdrowotnych przez podmioty wykonujące działalność leczniczą. Zakaz ten dotyczy zarówno podmiotów leczniczych, jak również fizjoterapeutów prowadzący indywidualną praktykę. Zgodnie z art.14 ustawy o działalności leczniczej, podmiot wykonujący działalność leczniczą podaje do wiadomości publicznej informacje o zakresie i rodzajach udzielanych świadczeń zdrowotnych. Treść i forma tych informacji nie mogą mieć cech reklamy. Ustawa o działalności leczniczej jednak nie zawiera definicji reklamy. Art. 4 pkt 17 ustawy o radiofonii i telewizji wskazuje, że reklamą jest przekaz handlowy, pochodzący od podmiotu publicznego lub prywatnego, w związku z jego działalnością gospodarczą lub zawodową, zmierzający do promocji sprzedaży lub odpłatnego korzystania z towarów lub usług; reklamą jest także autopromocja. Zgodnie z definicją podaną w słowniku języka polskiego, reklama to działanie mające na celu zachęcenie potencjalnych klientów do zakupu konkretnych towarów lub do skorzystania z określonych usług.
Zatem fizjoterapeuta może informować o udzielaniu świadczeń zdrowotnych m.in. poprzez zamieszczenie informacji na stronach internetowych, w mediach społecznościowych, ale sama treść i forma takich informacji nie może zachęcać, sugerować czy nakłaniać do skorzystania z usług danego fizjoterapeuty czy podmiotu leczniczego. Zgodnie z kodeksem etyki zawodowej fizjoterapeuty, fizjoterapeuta informując o swojej działalności przekazuje wyłącznie informacje merytoryczne dotyczące oferty rehabilitacyjnej, swoich kwalifikacji i doświadczenia zawodowego.
Jakie informacje zatem można przekazywać, aby nie naruszać przepisów prawa?
- imię i nazwisko;
- tytuł zawodowy, stopień naukowy, specjalizacja, numer prawa wykonywania zawodu;
- miejsce, dni i godziny przyjęć;
- dane kontaktowe;
- zakres i rodzaje udzielanych świadczeń zdrowotnych;
- wykształcenie, ukończone kursy i szkolenia;
- doświadczenie zawodowe;
- określenie cen i sposobu płatności.
Jakich informacji nie można przekazywać?
- żadnej formy zachęty ani nakłaniania do korzystania ze świadczeń zdrowotnych, „zapraszam”, „polecam”;
- określeń typu „najlepszy sprzęt”, „najlepszy specjalista”, „najtańszy”, „najtaniej”, „najnowocześniejszy”, „najkrótsze terminy”, „najszybciej”, „rabaty” itp.;
- stosować zwrotów perswazyjnych, takich jak np. przyjdź, okazja, szansa;
- informować o promocjach, zniżkach, rabatach;
- obiecywać szybkie, najlepsze efekty terapii;
- porównywać się do konkurencji i wykazywać wyższą jakość usług.
Przykłady:
- Najlepszy fizjoterapeuta w mieście!
- Zapraszam, u mnie najniższe ceny;
- Gwarantuje świetne efekty;
- Już po jednym zabiegu ból pleców znika;
- Tylko, ja mogę Ci pomóc;
- Okazja, do końca miesiąca 10% rabatu na wszystkie zabiegi;
- Zadbaj o swoje zdrowie zanim będzie za późno;
- Stosuje najlepsze metody terapii;
- Poprawimy Twój komfort życia;
- Krótki czas oczekiwania;
- Z tą ulotką -20% na zabiegi w pakiecie;
- Najlepsze masaże w Warszawie;
- Sprawdź i poczuj różnicę;
- Rehabilitacja bez kolejek;
- Pomagamy pacjentom w każdym wieku;
- Z nami pokonasz ból i wrócisz do pełni sił;
- Konkurencyjne ceny.
Jakie mogą być konsekwencje naruszenia zakazu reklamy?
Niezgodna z przepisami reklama może być podstawą do wszczęcia postępowania kontrolnego w podmiocie wykonującym działalność leczniczą przez organy rejestrowe (Urząd Wojewódzki, KIF). W trakcie kontroli przeprowadzanej przez Krajowy Zespół Kontrolerów KIF sprawdzane jest czy przekazywane informacje w placówce, w mediach społecznościowych, na stronach internetowych podmiotu wykonującego działalność leczniczą nie noszą cech reklamy. W razie stwierdzenia nieprawidłowości, informacje te są zapisywane w protokole kontroli. Na podstawie ustaleń zawartych w protokole wydaje się zalecenia pokontrolne mające na celu usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości (np. złamanie zakazu reklamy) i określa się termin ich wykonania, a w przypadku niezastosowania się powiadamiany jest Rzecznik Dyscyplinarny. Naruszenie zakazu reklamy usług zdrowotnych stanowi również wykroczenie określone w ustawie z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń. Art. 147a § 2 przewiduje, iż kto podaje do wiadomości publicznej informacje o zakresie i rodzajach udzielanych świadczeń zdrowotnych mające formę i treść reklamy, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny. W przypadku, gdy reklama usług zdrowotnych prowadzona jest z naruszeniem prawa, dobrych obyczajów lub uchybia godności człowieka, może być uznana za czyn nieuczciwej konkurencji i skutkować pociągnięciem do odpowiedzialności przewidzianej w ustawie o nieuczciwej konkurencji tj. karze aresztu lub grzywny.
Autorka:
dr n.med. Monika Zygmuntowicz,
członek Krajowego Zespołu Kontrolerów
