Rola mediów społecznościowych w przekazie dotyczącym COVID-19

W dobie pandemii wzrosła użyteczność serwisów społecznościowych w zakresie możliwości wykorzystania ich w edukacji i informowania o pożądanych zachowaniach w okresie pandemii COVID-19. W marcu 2020 r. pandemia stała się głównym tematem we wszystkich mediach społecznościowych.

Internet daje wiele możliwości stałego dostępu do najświeższych informacji i danych wykorzystywanych w procesie leczniczym. Jego atutem jest nieprzerwana praca oraz możliwość korzystania w dowolnych porach w zależności od potrzeb i indywidualnych preferencji. Pomimo wielu zalet niesie za sobą jednak niebezpieczeństwa oraz zagrożenia. Sieć, do której dostęp jest nieograniczony, staje się często miejscem propagowania informacji sprzecznych z ogólnie przyjętymi normami społecznymi lub zabronionych prawem, a także polem działania cyberprzestępców stosujących róże sztuczki socjotechniczne mające skłonić użytkowników do podjęcia niekorzystnych dla nich kroków, także w kontekście zachowań związanych ze zdrowiem.  

O internecie jako głównym źródle informacji o pandemii COVID-19 w swoich badaniach wspomnieli między innymi Bach i in. (2020), Czudy i in. (2021) oraz Werenowska (2022). Z kolei van Dijck i in. (2020) zajęli się problemem znaczenia mediów społecznościowych w zwiększaniu zaufania społeczeństwa do wiedzy naukowej  w czasie kryzysu zdrowotnego. Jak wynika z ich badań, najbardziej użyteczne w informowaniu o pandemii COVID-19 okazały się Twitter, Facebook oraz Instagram. Warto podkreślić, że szczególnie dla młodych użytkowników media społecznościowe stanowiły i nadal stanowią ważne źródło informacji dotyczących obszarów związanych ze zdrowiem. Najczęściej poszukiwanymi informacjami związanymi z pandemią COVID-19 była: liczbą zachorowań na covid w Polsce, procedury związane z kwarantanną, skala zachorowania na covid na świecie oraz sposoby zabezpieczania się przed zachorowaniem.  

Dzięki mediom społecznościowym można sztucznie spopularyzować dany temat, uczynić go ważnym i szeroko komentowanym. Podstawowa działalność firm technologicznych w tym zakresie obejmuje projektowanie systemów gromadzenia i profilowania danych opartych na tożsamości. Oznacza to zarówno potencjalną możliwość adresowania fake newsów do określonej grupy odbiorców, jak również możliwość kreowania w użytkownikach mediów społecznościowych gotowości do odbioru treści nieprawdziwych.

Doskonały przykład powstania zagrożenia płynącego z fałszywych wiadomości w mediach społecznościowych to najbardziej popularne fake newsy na Facebooku podczas pandemii COVID-19.   Dotyczyły one np. szczepionek, które rzekomo zawierały komórki pobrane z płodów pochodzących z aborcji czy też zanegowania skutecznego sposobu walki z rozprzestrzenianiem się koronawirusa, jakim było noszenie maseczki.

W dobie powszechnego dostępu do mediów społecznościowych, przestrzeganie zasad bezpieczeństwa staje się więc bardzo ważną i istotną kwestią. Niepokój w kontekście bezpieczeństwa medialnego budzi zakres i sposób, w jaki przedsiębiorstwa, do których należą media społecznościowe, wykorzystują dobrowolnie przekazywane im przez użytkowników dane o sobie i szeroką gamę informacji towarzyszących tym danym. Bezpieczeństwo w mediach społecznościowych należy więc wiązać z dwoma grupami zagadnień: wykorzystywaniem social mediów do komunikowania się na tematy związane z bezpieczeństwem zdrowotnym lub wywołujące konsekwencje w tym obszarze oraz z troską o zachowanie właściwej staranności w korzystaniu z mediów społecznościowych, by unikać zagrożeń, jakie mogą one nieść. 

Beata Pluta, Agnieszka Śliwka 

1. Bach X.T., Anh K.D., Phong K.T. [i in.] (2020). „Coverage of Health Information by Different Sources in Communities: Implication for COVID-19 Epidemic Response”. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(10), 3577. DOI: http://dx.doi.org/10.3390/ijerph17103577.
2. Van Dijck J., Alinejad D. (2020). „Social Media and Trust in Scientific Expertise: Debating the COVID-19 Pandemic in The Netherlands”. Social Media + Society. DOI: 10.1177/2056305120981057.
3. Czudy, Z., Matuszczak, M., Donderska, M., & Haczyġski, J. (2021). The Role of (Dis)information in Society During the COVID-19 Pandemic. Problemy Zarzãdzania (Management Issues), 19(2), 49–63. https://doi.org/10.7172/1644-9584.92.3.
4. Werenowska, A., Jaska, E. (2022). Korzystanie z mediów społecznościowych przez pokolenie Z w czasie pandemii COVID-19. Zarządzanie Mediami, 23-36. doi:https://doi.org/10.4467/23540214ZM.22.002.16924.

Dr hab. n. med. i n. o zdr. Agnieszka Śliwka
Adiunkt i Kierownik  Zakładu Rehabilitacji w Chorobach Wewnętrznych Uniwersytetu Jagiellońskiego  Collegium Medicum;  

Redakcja poleca

Wypalenie zawodowe – dotyczy także ciebie?

 

+ + +

Korzystaj ze szkoleń na platformie Fizja!

Zdobywaj nową wiedzę dzięki szkoleniom w największej w Polsce bezpłatnej bazie szkoleń online z 8. dziedzin fizjoterapii. Wśród nich znajdziesz szkolenie pt. „Fizjoterapeuta – edukator w infodemii”.

Wejdź na: fizja.pl