Maria Suwalska – pierwsza dama polskiej fizjoterapii
Podczas II Kongresu Krajowej Izby Fizjoterapeutów miała miejsce niecodzienna uroczystość. Wręczono honorowe wyróżnienie „Za zasługi dla fizjoterapii w Polsce”. Pierwszą w historii naszego samorządu laureatką została Pani mgr Maria Suwalska, niekwestionowany autorytet polskiej fizjoterapii.
Wyróżnienie to przyznane zostało decyzją prezesa Krajowej Rady Fizjoterapeutów z dnia 10 października 2023 r., jednak dopiero teraz, w obecności ponad tysiąca koleżanek i kolegów po fachu wręczono nagrodę. Korzystając z okazji postanowiliśmy przybliżyć dokonania zawodowe laureatki na łamach „Głosu Fizjoterapeuty”.
***
Pani Maria Suwalska jest absolwentką Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego w Poznaniu. Wiedzę z zakresu rehabilitacji w czasie studiów zdobywała w Klinice Ortopedii i Rehabilitacji AM w Poznaniu pod kierunkiem prof. Wiktora Degi i doc. Janiny Tomaszewskiej.
Pracę zawodową rozpoczęła w 1955 r. w Oddziale Neurologicznym Państwowego Sanatorium dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Kościanie. W latach 1958–1960 pracowała w Sanatorium dla Dzieci po chorobie Heinego – Medina w Zagórzu k. Warszawy, kierowanym przez prof. Andrzeja Seyfrieda. W latach 1960-1974 podjęła pracę w Centralnym Szpitalu Klinicznym MSW w Warszawie. W latach 1962–1979 pracowała w Instytucie Reumatologicznym w Warszawie. W Klinice Reumatologii w Oddziale Rehabilitacji kierowanym przez prof. Marię Sadowską – Wróblewską, poza pracą fizjoterapeuty, uczestniczyła w projektach naukowych. Od 1975 r. kierowała działem kinezyterapii w Zakładzie Rehabilitacji Instytutu Reumatologicznego oraz prowadziła rehabilitację pacjentów w Klinice Kardiologiczno-Kardiochirurgicznej Instytutu Reumatologicznego. W 1979 r. rozpoczęła prace w Departamencie Profilaktyki, Lecznictwa i Rehabilitacji w Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej jako naczelnik Wydziału Rehabilitacji Medycznej. Pracę na etacie w Ministerstwie zakończyła w marcu 2002 r. W następnych latach podejmowała zadaniową współpracę w Departamencie Zdrowia Publicznego oraz w Departamencie Nauki i Szkolnictwa Wyższego Ministerstwa Zdrowia.
Zrealizowała wiele kursów szkoleniowych dotyczących metod fizjoterapeutycznych oraz odbyła kilka staży zagranicznych. Na przełomie 1968/1969 r. przebywała w Finlandii na stypendium Fińskiego Ministerstwa Edukacji, w ramach którego prowadziła w Szpitalu Reumatologicznym w Heinoli badania sprawności ręki u pacjentów po zabiegach reumatologiczno-ortopedycznych. W 1974 r., w trakcie pobytu w Kanadzie ukończyła kurs terapii manualnej prowadzony przez Freddy M. Kaltenborna i Olafa Evjenth’a w Uniwersytecie Laval w Quebec’u. W 1984 r. odbyła czteromiesięczne kształcenie – w Marywood College w Pensylwanii – w zakresie organizacji i zarządzania placówkami rehabilitacji w USA. W 1997 r. odbyła w Szwecji kurs z zakresu organizacji opieki zdrowotnej nad osobami starszymi i niepełnosprawnymi.
Pani mgr Maria Suwalska zajmowała się również pracą dydaktyczną. W Instytucie Reumatologicznym prowadziła wykłady na kursach organizowanych dla lekarzy i fizjoterapeutów, programowała indywidualne szkolenia z zakresu rehabilitacji reumatologicznej, wykłady dla studentów fizjoterapii z Finlandii i Szwecji. W AWF w Warszawie, w latach 1979–2000 prowadziła wykłady oraz zajęcia na bazie klinicznej – dla studentów wydziału rehabilitacji z zakresu patomechaniki, kinezyterapii i rehabilitacji.
Jest autorką lub współautorką kilkudziesięciu opracowań z zakresu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, fizjoterapii klinicznej i kształcenia fizjoterapeutów. Prace zostały opublikowane w medycznych czasopismach naukowych i wydawnictwach kongresowych. Do ważnych należą też rozdziały w podręczniku pt. Fizjoterapia opracowanym pod red. Mariana Weissa i Andrzeja Zembatego, wydanym w 1983 i 1987 r. oraz w 1986 r. w języku rosyjskim. Do istotnych publikacji należy też zaliczyć opracowania dokumentów programowych np. weryfikacja polskiej wersji dokumentu Rady Europy pn. „Rekomendacja Komitetu Ministrów w Sprawie Spójnej Polityki na Rzecz Osób Niepełnosprawnych”, współdziałanie w realizowaniu „Narodowego Programu Profilaktyki i Leczenia Udaru Mózgu”, współuczestnictwo w opracowaniu Raportu Ekspertów pn. „Postępowanie rehabilitacyjne po udarze mózgu” (2003), udział w przygotowaniu rekomendacji ekspertów dotyczącej „Profilaktyki wad postawy u dzieci w środowisku nauczania i wychowania” (2008).
Niezależnie od pracy zawodowej, bardzo intensywnie przez wiele lat pracowała społecznie, w krajowych i zagranicznych organizacjach, działających na rzecz ludzi z niepełnosprawnościami. Od 1961 r. była członkiem Polskiego Towarzystwa Walki z Kalectwem, w którym pełniła ważne funkcje m.in.: przewodnicząca Sekcji Magistrów Wychowania Fizycznego Pracujących w Rehabilitacji Oddziału Warszawskiego (1963–1968), sekretarz (1968–1971), wiceprzewodnicząca (1971–1974) i przewodniczącą Zarządu Głównego Sekcji Magistrów Wychowania Fizycznego Pracujących w Rehabilitacji (1971–1974). członek Zarządu Głównego, sekretarz i skarbnik Polskiego Towarzystwa Walki z Kalectwem (1972–1981). Jest członkiem założycielem Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii w 1987 r., w którym pełniła funkcję wiceprezesa Zarządu Głównego, członka Zarządu Głównego PTF ds. spraw zagranicznych (2007-2011), członka Głównego Sądu Koleżeńskiego. Jest członkiem-założycielem sekcji historycznej PTF w 2013 r. Członek Honorowy Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii. Członek-założyciel Polskiego Towarzystwa Rehabilitacji (1989): członek Głównej Komisji Rewizyjnej (1989-1998). Była członkiem Rady Redakcyjnej „Postępów Rehabilitacji”. Była członkiem Komitetu Wykonawczego Światowej Konfederacji Fizjoterapii (WCPT, 1978–1988), członkiem Grupy Roboczej do Spraw Unii Europejskiej w Regionie Europejskim Światowej Konfederacji Fizjoterapii (ER WCPT, 2002-2008). Jako delegat na Walne Zgromadzenia Światowej i Europejskiej Konfederacji Fizjoterapii reprezentowała Sekcję Fizjoterapii TWK, a następnie PTF w Montrealu (1974), Sztokholmie (1982),w Sydney (1987), w Londynie (1988), w Strasburgu (1989), w Barcelonie (1992), Berlinie (2002), Sibeniku (2006), Vancouver (2007) i w Atenach (2008). W latach 1989-2002 była Przedstawicielem Polski w Radzie Europy w Komitecie Rehabilitacji i Integracji Osób Niepełnosprawnych. W latach 2000-2002 reprezentowała Komitet Rehabilitacji i Integracji Osób Niepełnosprawnych Rady Europy na Europejskim Forum Dzieci w Strasburgu.
Za pracę zawodową i społeczną wielokrotnie odznaczona, m.in. Złotą Odznaką Polskiego Towarzystwa Walki z Kalectwem, Złotą Odznaką Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii, Odznaką Amerykańskiego Towarzystwa Fizjoterapii (APTA), Orderem Libańskiego Towarzystwa Fizjoterapeutów oraz Medalem za Zasługi dla Rozwoju Rehabilitacji przyznanym decyzją Rady Wydziału Rehabilitacji AWF w Warszawie. W 2015 r. w uznaniu zasług dla polskiej fizjoterapii otrzymała tytuł Gwiazda Fizjoterapii. W dniu 13 czerwca 2024 r. do zbioru nagród doszło jeszcze jedno – przyznane przez samorząd zawodowy fizjoterapeutów.
Pani Mario, jeszcze raz, za pośrednictwem „Głosu Fizjoterapeuty” składamy serdecznie gratulacje i podziękowania.
Opracował zespół w składzie: Mariusz Migała, Beata Skolik, Sławomir Jandziś
