Nie możemy teraz zapominać o niepełnosprawnych

Światowa Organizacja Zdrowia oraz instytucje zdrowia publicznego z całego świata robią, co mogą, aby powstrzymać pandemię i zminimalizować jej skutki. Wspólnym głosem przyznają, że „niektórzy są dużo bardziej narażeni na spustoszenie, jakie niesie za sobą COVID-19, to np. osoby niepełnosprawne”. Specjaliści zapewniają jednak, że dzięki podjęciu prostych kroków można to ryzyko ograniczyć. Do szczególnego wsparcia osób niepełnosprawnych zostały zachęcone największe światowe organizacje, jak Humanity&Inclusion, International Disability Alliance, UNICEF, Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża, a także podmioty działające na szczeblach krajowych, w tym Krajowa Izba Fizjoterapeutów.

WHO i ONZ zorganizowały 15 kwietnia br. specjalny webinar poświęcony sytuacji osób niepełnosprawnych i ich problemom pojawiającym się w czasie pandemii. Do udziału zaproszono blisko 300 osób z całego świata, reprezentantów wszelkich interesariuszy w obszarze niepełnosprawności i rehabilitacji, w tym przedstawicieli KIF. Poniżej przedstawiamy najważniejsze kwestie poruszone podczas tego spotkania.

Dlaczego osoby niepełnosprawne są bardziej narażone na COVID-19?

• Podstawowe środki higieny mogą być dla nich nieosiągalne, np. umywalka mogła zostać zamontowana zbyt wysoko, dana osoba może nie być w stanie umyć sobie rąk chociażby z powodu niedowładu.
• Nieosiągalne może być zachowanie dystansu społecznego z powodu konieczności korzystania ze wsparcia innych osób.
• Niepełnosprawni mogą potrzebować częstego kontaktu fizycznego z otoczeniem w celu uzyskiwania informacji poprzez zmysł dotyku lub z powodu konieczności asekuracji. W efekcie narażają się na częstszy potencjalny kontakt z wirusem niż osoby pełnosprawne (mogą bezpośrednio zarazić się od osoby chorej lub dotknąć przedmiotu, z którym kontakt miał zakażony).
• Doświadczają wielu problemów związanych z dostępem do informacji na temat zdrowia publicznego z powodu trudności w ich przeczytaniu, zrozumieniu, usłyszeniu.
• Mają utrudniony dostęp do podstawowych świadczeń, z których dotąd korzystali na co dzień, gdyż w związku z pandemią zostały one wstrzymane lub poważnie ograniczone.

Co w tej sytuacji mogą zrobić osoby niepełnosprawne?

• Zidentyfikować podstawowe problemy, których doświadczają w związku z koniecznością zachowania higieny, i spróbować wraz z rodziną, przyjaciółmi lub opiekunami je zminimalizować.
• Unikać kontaktu z otoczeniem zewnętrznym. Jeśli dany kraj wyznacza np. godziny otwarcia sklepów tylko dla osób niepełnosprawnych – ograniczać swoje wyjścia do tych terminów.
• W miarę możliwości korzystać z usług online, a jeśli mają trudności w korzystaniu z nich, poprosić najbliższych o wsparcie w tym zakresie. Ich pomoc byłaby wskazana także w tych sprawach, których nie da się załatwić bez wychodzenia z domu.
• Jeśli są aktywni zawodowo, powinny pracować z domu.
• Często i dokładnie dezynfekować swoje zaopatrzenie ortopedyczne np. wózki, laski, kule – szczególnie te używane poza domem.
• Stworzyć bazę potencjalnych opiekunów, aby w przypadku choroby lub kwarantanny jednego z nich, móc skorzystać z zastępstwa i nie pozostać bez opieki.
• Przygotować domowników i zaufane osoby na swoje ewentualne zakażenie koronawirusem, aby wiedzieli, jakie przyjmują leki, czy mają pod opieką zwierzę, kogo powiadomić w razie pogorszenia stanu zdrowia.
• Poprosić wszystkich swoich opiekunów, aby nawiązali ze sobą kontakt w celu usprawnienia komunikacji między nimi w razie gorszego samopoczucia.
• Zapoznać się z dostępnymi usługami telezdrowia i infolinii, aby w każdej chwili móc uzyskać pomoc.

Jak niepełnosprawnym mogą pomóc instytucje, pracownicy ochrony zdrowia, społeczeństwo?

• Udostępniać materiały, które są łatwe w odbiorze i zrozumiałe dla osób z niepełnosprawnością intelektualną lub zaburzeniami poznawczymi.
• Wszędzie tam, gdzie jest to możliwe, zapewnić dostosowaną formę komunikacji (napisy, język migowy).
• Dbać o to, aby pisemne komunikaty były czytelne i przejrzyste.
• Opisywać zdjęcia oraz wyjaśniać, co znajduje się na obrazkach/grafikach.
• Współpracować między sobą, docierać do jak najliczniejszych grup osób niepełnosprawnych.
• Informować niepełnosprawnych oraz ich opiekunów o dostępności placówek ochrony zdrowia.
• Zapewnić konsultacje domowe, zarówno dotyczące ogólnych potrzeb zdrowotnych, jak i związanych z COVID-19.
• Zapewnić dostęp do usług telezdrowia – konsultacji telefonicznych i rozmów wideo. Mogą to być porady lekarskie, ale także usługi rehabilitacyjne.
• Zapewnić szkolenia online dla pracowników ochrony zdrowia i opiekunów, aby przygotować ich do pracy z osobami niepełnosprawnymi lub aby poszerzyć ich kompetencje.
• Pracownicy placówek powinni chronić siebie i innych przed zarażeniem.
• Zidentyfikować ewentualną przemoc wobec osób niepełnosprawnych lub ich zaniedbywanie z powodu koniecznej izolacji społecznej i zmiany trybu życia. Reagować – może to być chociażby podanie numeru na specjalną infolinię oferującą pomoc w takich sytuacjach.

Około miliarda osób na świecie doświadcza jakiejś formy niepełnosprawności.

W trakcie webinaru wybrzmiały słowa o „bardzo bolesnej lekcji” – na co dzień wciąż nie podejmujemy wystarczających działań, aby zadbać o tych najbardziej potrzebujących, a brak odpowiedniego wsparcia w czasie pandemii doprowadzi do jeszcze większego kryzysu społeczno-ekonomicznego. Osoby z niepełnosprawnościami w wielu miejscach na świecie są piętnowane, nadal występuje wiele barier architektonicznych i ograniczeń, które nie pozwalają im na pełnoprawne uczestnictwo w życiu społecznym i zawodowym. Według ekspertów pierwsze tygodnie walki z COVID-19 okazały się najbardziej dotkliwe właśnie dla nich. „Odbudowując gospodarkę nie możemy zapomnieć o osobach niepełnosprawnych, inaczej nie możemy mówić o odbudowie” – podkreśla ONZ.

Krajowa Izba Fizjoterapeutów w pełni popiera zalecenia WHO i ONZ, deklaruje także pełną współpracę w zapewnieniu jak najlepszej, skoordynowanej i kompleksowej reakcji na konsekwencje pandemii COVID-19, których boleśnie doświadczają osoby niepełnosprawne.

Redakcja poleca

W fizjoterapii przydaje się czasem inżynierskie podejście

Wykorzystujmy ICF do identyfikacji funkcjonalnych ograniczeń osób niepełnosprawnych. Adresujmy nasze świadczenia w sposób jak najlepiej dopasowany do potrzeb i poziomu aktywności pacjentów. Dostarczajmy im usługi telerehabilitacyjne.

Webinar prowadzili: Ana Maria Menendez – Podsekretarz Generalny ONZ, Ren Minghui – Zastępca Dyrektora Generalnego Departamentu Chorób Zakaźnych i Niezakaźnych WHO oraz Alarcos Cieza – Kierownik Departamentu ds. Niepełnosprawności i Rehabilitacji WHO.