Profesor Aleksander J. Ronikier (1942-2023)
Kilka tygodni temu, 4 października 2023 r. w wieku 81 lat zmarł prof. dr hab. Aleksander Ronikier. Łącząc się w smutku z rodziną i najbliższymi, przypominamy dzisiaj dokonania Pana Profesora – wszechstronnego człowieka, uznanego sportowca, nauczyciela akademickiego, działacza społecznego i przede wszystkim zasłużonego fizjoterapeuty.
Aleksander J. Ronikier urodził się 13 lutego 1942 r. w Nowym Targu. Był absolwentem AWF w Warszawie (1963) – specjalizacja rehabilitacja lecznicza oraz Wydziału Biologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (1971) – specjalność fizjologia człowieka. W latach 1959-1970 uprawiał koszykówkę, broniąc barw klubu AZS AWF Warszawa. W 1960 r. wywalczył z drużyną mistrzostwo Polski juniorów, w 1962 r. wicemistrzostwo, a w 1967 r. mistrzostwo Polski seniorów. Tworzył wówczas pierwszą piątkę zespołu. Szesnastokrotnie wystąpił też w reprezentacji kraju.
W 1970 r. uzyskał stopień doktora nauk o kulturze fizycznej na podstawie pracy pt. Typ czynnościowy układu nerwowego człowieka a zdolność do pracy fizycznej na podstawie badań energetyki pracy, w 1983 r. na podstawie monografii pt. Czynniki warunkujące wydolność fizyczną dzieci otrzymał stopień doktora habilitowanego nauk o kulturze fizycznej ze specjalnością w zakresie fizjologii wysiłku fizycznego. W 1993 r. został profesorem tytularnym nauk o kulturze fizycznej.
Karierę zawodową rozpoczął w Katedrze Anatomii i Fizjologii warszawskiej AWF. W latach 1980-1984 pracował jako profesor fizjologii i wychowania zdrowotnego na Ahmadu Bello University w Zarii (Nigeria). W 1984 r. został kierownikiem Zakładu Biologicznych Podstaw Rehabilitacji Wydziału Rehabilitacji (WR). W latach 1987-2002 pełnił funkcję prodziekana ds. nauki oraz dziekana WR, w latach 1994-2007 kierował Katedrą Biologicznych Podstaw Rehabilitacji oraz Zakładem Fizjologii i Diagnostyki Czynnościowej WR. W 2007 r. przeszedł na emeryturę, choć nadal pozostał czynny zawodowo, m.in. jako profesor zwyczajny Wydziału Fizjoterapii Olsztyńskiej Szkoły Wyższej im. Józefa Rusieckiego w Olsztynie oraz Rektor Wyższej Szkoły Turystyki i Rekreacji im. M. Orłowicza w Warszawie / Szkoły Głównej Turystyki i Hotelarstwa (1995-2013).
Był autorem i współautorem wielu prac z zakresu fizjologii wysiłku fizycznego w sporcie, fizjoterapii i rekreacji, diagnostyki czynnościowej w fizjoterapii (w tym osób niepełnosprawnych), obciążeń fizycznych pacjentów w różnych jednostkach chorobowych, na temat klinimetrii rehabilitacyjnej.
Z jego inicjatywy i pod jego kierunkiem wprowadzono do programu studiów fizjoterapii przedmiot „diagnostyka czynnościowa i programowanie procesu rehabilitacji”, opracowano pomoce naukowe do prowadzenia badań w tej nowej specjalności, a także pomoce dydaktyczne (skrypty i podręczniki) potrzebne studentom do nauki.
Przez lata aktywnie działał na rzecz rozwoju rehabilitacji, fizjoterapii oraz sportu. W 1998 r. opracował raport dla Komitetu Nauk o Kulturze Fizycznej i Rehabilitacji PAN pt. Korektywa, kompensacja i rehabilitacja ruchowa ludzi specjalnej troski, w którym przedstawiono stan organizacyjny, dydaktyczny i naukowy polskiej rehabilitacji i dziedzin z nią związanych takich jak korektywa czy kompensacja czynnościowa. W 1997 r. przyczynił się do powstania czasopisma naukowo-metodycznego „Postępy Rehabilitacji”, dotyczącego rehabilitacji i dziedzin z nią związanych, będącego organem Polskiego Towarzystwa Rehabilitacji. Był promotorem kilku przewodów doktorskich oraz wielu prac licencjackich i magisterskich.
Należał do wielu towarzystw naukowych, m.in. Komitetu Rehabilitacji Kultury Fizycznej i Integracji Społecznej PAN, Polskiego Towarzystwa Naukowego Kultury Fizycznej, Polskiego Towarzystwa Fizjologicznego. Pracował jako ekspert PKA Ministerstwa Edukacji i Sportu, Ministerstwa Zdrowia do spraw programów i planów nauczania na kierunkach fizjoterapii. Był członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Rehabilitacji, Prezydium Polskiego Komitetu Olimpijskiego z ramienia AZS, w którym w 2001 r. objął funkcję wiceprezesa ds. współpracy międzynarodowej. Pełnił funkcję wiceprezesa Polskiego Związku Koszykówki. W latach 1987-1990 był wiceprezesem ds. sportu, a w latach 1991-1999 prezesem Zarządu Głównego AZS. W 2020 r. otrzymał tytuł członka Honorowego AZS. Od 1977 r. był członkiem Komitetu Wykonawczego Międzynarodowej Federacji Sportu Akademickiego (FISU) jako audytor (1977-1983), Komisji Naukowej (1979-1983), Komitetu Wykonawczego (1987-1995) – członek honorowy FISU, Komitetu Wykonawczego Europejskiego Stowarzyszenia Pozarządowych Organizacji Sportowych (ENGSO), Rady FIBA ds. koszykówki osób niepełnosprawnych.
W uznaniu zasług otrzymał wiele odznaczeń państwowych, sportowych i resortowych. Człowiek o wielkim sercu i empatii, służący radą i wsparciem studentom, kolegom i wszystkim, którzy potrzebowali pomocy. Należy do panteonu polskiej nauki, sportu, rehabilitacji i fizjoterapii.
Artykuł został opracowany przez zespół w składzie: Sławomir Jandziś, Beata Skolik, Mariusz Migała.
Fotografia Profesora Aleksandera J. Ronikiera została wykorzystana za zgodą Wydziału Rehabilitacji Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie.
