Koronawirusy to grupa wirusów należących do rodziny Coronaviridae, które infekują zarówno ludzi, jak i zwierzęta. Ludzkie koronawirusy mogą powodować łagodną chorobę podobną do zwykłego przeziębienia, podczas gdy inne wywołują cięższą chorobę (na przykład MERS – ostra choroba zakaźna wywołana przez koronawirusa MERS-CoV i SARS – zespół ciężkiej ostrej niewydolności oddechowej). Nowy koronawirus, który wcześniej nie został zidentyfikowany u ludzi, pojawił się w Wuhan w Chinach w grudniu 2019 r.
Objawy obejmują symptomy ze strony układu oddechowego (kaszel, duszności) oraz gorączkę. W cięższych przypadkach infekcja może powodować zapalenie płuc, zespół ostrej niewydolności oddechowej, a nawet śmierć. Standardowe zalecenia, mające na celu zapobieganie rozprzestrzenianiu się COVID-19, obejmują częste mycie rąk za pomocą preparatów na bazie alkoholu lub mydła i wody; zakrywanie nosa i ust zgiętym łokciem lub chusteczką jednorazową podczas kaszlu i kichania; unikanie bliskiego kontaktu z każdym, kto ma gorączkę i kaszel.
WHO ściśle współpracuje ze światowymi ekspertami, rządami i partnerami, aby szybko poszerzyć wiedzę naukową na temat nowego wirusa i udzielać porad dotyczących środków ochrony zdrowia i zapobiegania rozprzestrzenianiu się epidemii.
Prawa, role i obowiązki pracowników ochrony zdrowia, w tym bezpieczeństwo i higiena pracy
Pracownicy służby zdrowia znajdują się na pierwszej linii kontaktu z epidemią i są narażeni na ryzyko zakażenia patogenem epidemii (w tym przypadku COVID-19). Zagrożenia obejmują narażenie na patogeny, długie godziny pracy, stres, zmęczenie, wypalenie zawodowe, stygmatyzację oraz przemoc fizyczną i psychiczną. Dokument „Prawa, role i obowiązki pracowników ochrony zdrowia”² podkreśla prawa i obowiązki pracowników służby zdrowia, w tym szczególne środki potrzebne do ochrony bezpieczeństwa i zdrowia w pracy.
Prawa pracowników ochrony zdrowia obejmujące pracodawców i kierowników w zakładach opieki zdrowotnej:
- przyjęcie całkowitej odpowiedzialności za zapewnienie, że podejmowane są wszelkie niezbędne środki zapobiegawcze i ochronne w celu zminimalizowania zagrożeń dla bezpieczeństwa i zdrowia w pracy1;
- zapewnienie informacji, instrukcji i szkoleń dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym:
– szkolenia przypominającego z zakresu zapobiegania zakażeniom i ich kontroli;
– używania, zakładania, zdejmowania i usuwania sprzętu ochrony osobistej (PPE); - zapewnienie odpowiednich środków ochronnych (masek, rękawiczek, gogli, fartuchów, środków dezynfekujących do rąk, mydła i wody, środków czyszczących) w wystarczającej liczbie dla służby zdrowia lub innego personelu opiekującego się pacjentami, u których podejrzewa się lub zostało potwierdzone COVID-19, tak aby pracownicy nie ponosili wydatków w związku z wymaganiami bezpieczeństwa i higieny pracy;
- zapoznanie personelu z aktualizacjami dotyczącymi COVID-19 i zapewnienie odpowiednich narzędzi do oceny, selekcjonowania, testowania i leczenia pacjentów oraz udostępnianie informacji dotyczących zapobiegania zakażeniom i ich kontroli pacjentom i społeczeństwu;
- w razie potrzeby zapewnienie odpowiednich środków bezpieczeństwa dla ochrony osobistej;
- zapewnienie pracownikom odpowiedniego środowiska do zgłaszania zdarzeń tj. kontaktu z krwią lub płynami ustrojowymi z układu oddechowego, ale też przypadków przemocy;
- doradzanie pracownikom w zakresie samooceny, zgłaszania objawów i pozostawania w domu w razie choroby;
- zachowanie odpowiednich godzin pracy z przerwami;
- konsultowanie się z pracownikami służby zdrowia w zakresie bezpieczeństwa i higieny ich pracy oraz powiadamianie inspekcji pracy o przypadkach chorób zawodowych;
- niezmuszanie do powrotu do pracy, w której istnieje ciągłe lub poważne zagrożenie życia lub zdrowia, dopóki pracodawca nie podejmie niezbędnych działań zaradczych;
- umożliwienie pracownikom korzystania z prawa do odsunięcia się od pracy z sytuacji, w której mają uzasadnione powody, aby uważać, że stwarza bezpośrednie i poważne zagrożenie dla ich życia lub zdrowia. Gdy pracownik służby zdrowia korzysta z tego prawa, należy go chronić przed wszelkimi nieuzasadnionymi konsekwencjami;
- poszanowanie prawa do rekompensaty, rehabilitacji i usług leczniczych w przypadku zarażenia się COVID-19 po narażeniu na patogen w miejscu pracy. Byłoby to uznane za narażenie zawodowe, a wynikająca z niego choroba za chorobę zawodową;
- zapewnienie dostępu do poradnictwa zdrowia psychicznego;
- umożliwienie współpracy kierownictwa z pracownikami i/lub ich przedstawicielami.
Pracownicy ochrony zdrowia powinni:
- przestrzegać ustalonych procedur bezpieczeństwa i higieny pracy, unikać narażania innych na zagrożenie zdrowia i bezpieczeństwa oraz uczestniczyć w szkoleniach BHP zapewnianych przez pracodawcę;
- stosować podane protokoły do oceny, selekcji i leczenia pacjentów;
- traktować pacjentów z szacunkiem, współczuciem i godnością;
- zachować poufność;
- postępować zgodnie z ustalonymi procedurami zgłaszania podejrzewanych i potwierdzonych przypadków zarażenia;
- dostarczać lub promować dokładne informacje dotyczące zapobiegania i kontroli zakażeń oraz zdrowia publicznego, w tym także przekazywać wiedzę osobom, które nie znajdują się w grupie ryzyka i u których nie występują objawy zarażenia;
- w odpowiedni sposób zakładać i używać środków ochrony indywidualnej, a także je zdejmować i pozbywać się ich;
- dokonywać samokontroli pod kątem objawów choroby i izolować się lub zgłaszać chorobę kierownikom, jeśli wystąpi;
- wspierać kierownictwo, jeśli doświadcza ono oznak nadmiernego stresu lub problemów zdrowotnych, które wymagają interwencji wspierających;
- zgłaszać swojemu bezpośredniemu przełożonemu wszelkie sytuacje mogące być bezpośrednim i poważnym zagrożeniem życia lub zdrowia.
1. W tym wdrożenie systemów zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy w celu identyfikacji zagrożeń i oceny ryzyka dla zdrowia i bezpieczeństwa; środków zapobiegania i kontroli zakażeń; polityki braku tolerancji wobec przemocy i molestowania w miejscu pracy
2. Coronavirus disease (COVID-19) outbreak: rights,roles and responsibilities of health workers, including key considerations for occupational safety and health
© World Health Organization 2020. Some rights reserved. This work is available under the CC BY-NCSA 3.0 IGO licence.
