W drugiej połowie marca świat fizjoterapii obiegł dokument „Physiotherapy management for COVID-19 in the acute hospital setting. Recommendations to guide clinical practice”. Rekomendacje do organizacji fizjoterapii pacjentów z COVID-19 w warunkach oddziałów szpitalnych zostały zaczerpnięte z opracowania pierwotnie przygotowanego przez dr. Petera Thomasa z Royal Brisbane and Women’s Hospital w Australii oraz zatwierdzonego przez Queensland Cardiorespiratory Physiotherapy Network. Międzynarodowy zespół ekspertów w dziedzinie fizjoterapii kardio-oddechowej i intensywnej terapii rozbudował rekomendacje do aktualnej wersji, uzyskując także oficjalne poparcie ACPRC (Association of Chartered Society of Physiotherapists in Respiratory Care).
Światowa Konfederacja Fizjoterapii (WCPT) zaaprobowała wytyczne, a dzięki jej międzynarodowemu zasięgowi dokument mógł w mgnieniu oka obiec cały świat. Izby, stowarzyszenia i organizacje fizjoterapeutów rozpoczęły tłumaczenia rekomendacji i dziś możemy zapoznać się z nimi w wersjach: chińskiej tradycyjnej i mandaryńskiej, chorwackiej, holenderskiej, francuskiej, fińskiej, niemieckiej, greckiej, węgierskiej, indonezyjskiej, włoskiej, japońskiej, perskiej, polskiej (kif.info.pl/wytyczne-wcpt-dot-fizjoterapii-pacjentow-z-covid-19-dostepne-po-polsku/), portugalskiej europejskiej i brazylijskiej, słowackiej, hiszpańskiej, tajskiej, tureckiej i wietnamskiej.
Rekomendacje zostały także opublikowane w czasopiśmie naukowym „Journal of Physiotherapy” (doi.org/10.1016/j.jphys.2020.03.011), a dostęp do artykułu jest otwarty.
Jednocześnie przypominamy, że WCPT zbiera wszelkie informacje dotyczące fizjoterapii i koronawirusa z całego świata, po czym udostępnia je na swojej stronie: www.wcpt.org/news/Novel-Coronavirus-2019-nCoV. W zasobach znajdziemy wiadomości o trwających kampaniach, rejestr COVIDfizjo, czyli aktualne projekty i działania na rzecz fizjoterapii w obliczu pandemii, zebrane dane i materiały publikowane przez organizacje członkowskie WCPT (w tym KIF) i wiele innych. Zachęcamy do zapoznania się z nimi!
Znamy cele, do których możemy dążyć
Rekomendacje dla organizacji fizjoterapii pacjentów z COVID-19 w warunkach oddziałów szpitalnych zawierają szczegółowe informacje na temat organizacji pracy fizjoterapeutów, procesu kwalifikacji chorych, stosowanych metod leczenia oraz zasad bezpieczeństwa pracy związanych ze stosowaniem środków ochrony indywidualnej.
Autorzy dokumentu „Physiotherapy management for COVID-19 in the acute hospital setting. Recommendations to guide clinical practice” podkreślają, że podstawowym czynnikiem determinującym kwalifikacje chorych z COVID-19 do fizjoterapii jest ich stan kliniczny. Na podstawie oceny stanu pacjenta można określić potrzeby i wskazania do fizjoterapii w następujących przypadkach:
- Pacjent z łagodnymi objawami, bez istotnego upośledzenia oddychania, lecz z niskim zapotrzebowaniem na tlen, który jest w stanie samodzielnie usuwać wydzielinę —> kontakt bezpośredni z fizjoterapeutą nie jest wskazany.
- Pacjent, u którego występują trudności w usuwaniu wydzieliny —> wskazane jest zastosowanie technik oczyszczania oskrzeli. Do takich sytuacji dochodzi zazwyczaj w przypadku współwystępowania chronicznych chorób układu oddechowego lub nerwowo-mięśniowych.
- Pacjent, u którego nasilają się objawy związane z zapaleniem płuc —> należy rozważyć zastosowanie technik oczyszczania oskrzeli i monitorować objawy występujące u chorego. Konieczne może okazać się przeniesienie go na Oddział Intensywnej Terapii (OIT).
- Pacjent hospitalizowany na OIT —> u chorych stabilnych krążeniowo-oddechowo wskazana jest fizjoterapia obejmująca przede wszystkim wczesną mobilizację, stopniową rehabilitację oraz przeciwdziałanie skutkom unieruchomienia i osłabienia związanego z pobytem na OIT.
W rekomendacjach przedstawiono również propozycję organizacji pracy fizjoterapeutów. Autorzy opracowania zwracają uwagę na konieczność zwiększania liczby fizjoterapeutów zaangażowanych w pracę z chorymi na COVID-19, podkreślając jednocześnie ogromną rolę doświadczonego personelu specjalizującego się w fizjoterapii kardio-oddechowej na oddziałach intensywnej terapii.
W wielu krajach europejskich (m.in. Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii) oraz poza kontynentem europejskim (w Australii, Nowej Zelandii, Kanadzie, Brazylii) fizjoterapeuci kardio-oddechowi (cardio-respiratory physiotherapists) odgrywają kluczową i wiodącą rolę w interdyscyplinarnych zespołach sprawujących opiekę nad pacjentami z dysfunkcją układu oddechowego w stanach ostrych i przewlekłych. Niestety, w Polsce dostęp do specjalistycznej opieki fizjoterapeutycznej dla tej grupy pacjentów jest nierzadko ograniczony i niejednolity. Na wielu oddziałach szpitalnych czy OIT, gdzie przebywają, fizjoterapeuci nie są zatrudniani, a fizjoterapia nie jest uznana za niezbędny element procesu leczniczego i rekonwalescencji chorych. W wyniku tego nie tylko brakuje możliwości rozwoju i zdobywania doświadczenia, ale również odpowiednich ścieżek edukacji dla przyszłych specjalistów w tej dziedzinie, rozpoczynając od wysokiej jakości praktyk zawodowych, kontaktu z doświadczonymi opiekunami aż do system szkolenia podyplomowego. Te uwarunkowania powodują, że część zaleceń z dokumentu opracowanego przez ekspertów międzynarodowych nie jest obecnie możliwa do zrealizowania w polskich warunkach. To niewątpliwie wielkie wyzwanie stojące przed polską fizjoterapią, a opisywane rekomendacje mogą stanowić pewnego rodzaju wskazówkę, jak szerokie możliwości stwarza fizjoterapia stosowana w leczeniu chorych z dysfunkcją układu oddechowego i do jakiego modelu pracy fizjoterapeuty w tym obszarze możemy dążyć.
1. Thomas P, Baldwin C, Bissett B, Boden I, Gosselink R, Granger CL, Hodgson C, Jones AYM, Kho ME, Moses R, Ntoumenopoulos G, Parry SM, Patman S, van der Lee L (2020) Physiotherapy management for COVID-19 in the acute hospital setting: clinical practice recommendations. Journal of Physiotherapy (In Press).
Daj znać, co sądzisz o tym artykule :)
