Ogłoszone w dniu 2 sierpnia 2021 r. zarządzenie Prezesa NFZ¹ wprowadza zmiany w tym zakresie, ale niestety nie są one w pełni satysfakcjonujące. Znosi wprawdzie obowiązek składania przez pacjentów podpisów w dokumentacji medycznej jako potwierdzenia realizacji zabiegów fizjoterapeutycznych w zakresie fizjoterapii ambulatoryjnej i świadczeniach realizowanych w oddziałach dziennych, natomiast nadal z niezrozumiałych względów pozostawia wymóg uzyskania podpisu świadczeniobiorcy, jego opiekuna prawnego lub faktycznego w rehabilitacji domowej.
Konieczność weryfikacji wykonanych procedur
Zabieg ten dziwi, gdyż argumenty, które przemawiały za usunięciem regulacji dotyczących wymogu podpisu w fizjoterapii ambulatoryjnej i w oddziałach dziennych, tj. dokumentacja w postaci elektronicznej oraz dodatkowe funkcjonalności informatyczne (Internetowe Konto Pacjenta) – dotyczą również fizjoterapii domowej. W uzasadnieniu do omawianego zarządzenia jako powód wprowadzonej zmiany wskazano bowiem, że „rozporządzenie ministra obliguje podmiot udzielający świadczeń opieki zdrowotnej do prowadzenia dokumentacji medycznej w formie elektronicznej, dla której uchylane przepisy nie przewidują rozwiązań w zakresie sposobu potwierdzenia realizacji zabiegów oraz uruchomienie dodatkowych funkcjonalności informatycznych (Internetowe Konto Pacjenta), dają możliwość weryfikacji rozliczonych świadczeń ze stanem faktycznym”.
Nie jest przekonujące stwierdzenie uzasadniające według NFZ pozostawienie tego wymogu w odnie sieniu do fizjoterapii domowej, że ,,ze względu na charakter świadczenia, realizowany poza miejscem udzielania świadczeń, podpis świadczeniobiorcy lub opiekuna jest dla płatnika jedynym potwierdzeniem odbytego świadczenia. Poza podmiotem leczniczym nie ma bowiem instrumentów weryfikujących wykonane procedury.”
Na początek należy odpowiedzieć sobie na pytanie, czy takie instrumenty są rzeczywiście konieczne, zgodne z prawem i faktycznie najlepsze z punktu widzenia celu, któremu mają służyć.
Odpowiedzialność fizjoterapeuty
Warto przypomnieć, że pozostawiony wymóg odnosi się do świadczeń udzielanych przez fizjoterapeutów – osoby wykonujące medyczny zawód zaufania publicznego – zobligowanych przepisami do dokumentowania udzielanych świadczeń w prowadzonej dokumentacji medycznej, ponoszących odpowiedzialność dyscyplinarną za wykonywanie zawodu niezgodnie z przepisami. Oznacza to, że fakt udzielenia świadczenia każdorazowo musi znaleźć odzwierciedlenie w dokumentacji medycznej, a więc to właśnie wpisy w dokumentacji medycznej stanowią przede wszystkim potwierdzenie wykonania świadczenia, czego NFZ zdaje się nie dostrzegać.
Sprzeczność z przepisami
Co więcej rozwiązanie forsowane przez NFZ nie uwzględnia regulacji zawartych w ustawie z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz wydanym na podstawie tej ustawy Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 6 kwietnia 2020 r. w sprawie rodzajów, zakresu i wzorów dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania , które nie przewidują wpisów w dokumentacji medycznej dokonywanych przez pacjenta czy też opiekuna. Za niezgodne z przepisami prawa należy uznać nałożenie na pacjenta (opiekuna prawnego lub faktycznego) obowiązku potwierdzania uzyskania świadczenia swoim podpisem w drodze zarządzenia – aktu prawa o charakterze wewnętrznym dotyczącego warunków wymaganych od świadczeniodawców, a więc nie mającego wprost zastosowania do pacjenta lub jego opiekuna. W tym kontekście należy wskazać, że zgodnie z ww. rozporządzeniem dokument nie może być jednocześnie prowadzony w postaci elektronicznej i papierowej.
Trudno również uznać, aby pacjent, czy też jego opiekun mieli wiedzę medyczną pozwalającą zweryfikować, że konkretne świadczenie zdrowotne zostało udzielone. W sposób oczywisty narusza to zasadę samodzielności zawodowej wynikającą z art. 2 ustawy z dnia 25 września 2015 r. o zawodzie fizjoterapeuty.
Aktualne pozostają problemy związane z brakiem narzędzi do weryfikacji, czy dana osoba jest rzeczywiście opiekunem faktycznym lub prawnym. Wobec osoby składającej podpis nie jest realizowany m.in. obowiązek informacyjny wynikający z RODO, pomijając fakt, że często nie ma możliwości faktycznej weryfikacji, czyj to jest podpis. Zarządzenie nie wymaga bowiem wskazania danych osobowych osoby składającej podpis. Powyższe czyni to potwierdzenie iluzorycznym, gdyż wystarczający jest jakikolwiek podpis, a nawet parafka.
Pojawia się też problem natury faktycznej, jak zmusić pacjenta lub jego opiekuna, aby potwierdzili wykonanie świadczenia, jeśli odmawiają złożenia podpisu.
Krok w dobrym kierunku
Niewątpliwie zniesienie wymogu podpisu pacjenta w przypadku świadczeń z zakresu fizjoterapii ambulatoryjnej i w oddziałach dziennych stanowi krok w dobrym kierunku, ale daleko jeszcze do pełnej satysfakcji. Wobec wprowadzenia z jednej strony samodzielności zawodowej fizjoterapeuty, a z drugiej obowiązku prowadzenia dokumentacji medycznej przez fizjoterapeutów nie ma żadnych przesłanek uzasadniających utrzymanie takiego wymogu. Wręcz przeciwnie, wobec sprzeczności z obowiązującymi przepisami prawa powszechnie obowiązującego takie rozwiązanie, nawet w zakresie ograniczonym do fizjoterapii domowej, nie powinno się ostać.
1) Zarządzenie nr 138/2021/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 2.08.2021 r. w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzajach rehabilitacja lecznicza oraz programy zdrowotne w zakresie świadczeń – leczenie dzieci i dorosłych ze śpiączką.
2) Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2021 r. poz. 849).
3) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 kwietnia 2020 r. w sprawie rodzajów, zakresu i wzorów dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania (Dz. U. z 2020 r. poz. 666, z późn. zm.).
Daj znać, co sądzisz o tym artykule :)
