Fizjoterapeuci mają do dyspozycji 30 opracowań wytycznych praktyki klinicznej podzielonych na osiem obszarów tematycznych. Materiały są dostępne po polsku i są bezpłatne.
W 2020 r. rozpoczął się projekt „PRO-EBP Platforma promowania i upowszechniania praktyki zawodowej opartej na wiedzy naukowej”(*), którego partnerem jest KIF. Przedsięwzięcie skierowane jest głównie do fizjoterapeutów. Ma dostarczyć narzędzi do zwiększania wiedzy o opiece zdrowotnej, ułatwić wybór najlepszej terapii dostosowanej do konkretnego przypadku i pomóc wprowadzić procedury oparte na sprawdzonych dowodach do codziennej praktyki zawodowej.
W ramach projektu powstała strona internetowa, na której można znaleźć wiele interesujących materiałów, m.in. przewodniki dotyczące korzystania z badań naukowych, słowniczek, który obejmuje tłumaczenia i wyjaśnienia pojęć często pojawiających się w publikacjach naukowych, infografiki, a także opracowania z najlepszych zagranicznych wytycznych praktyki klinicznej. Tych ostatnich powstało aż 30. Są opublikowane w wolnym dostępie w języku polskim. Wszystkie omówienia zostały przygotowane według podobnego schematu, w każdym znaleźć można informację o dokumencie źródłowym, o tym, do kogo adresowane są wytyczne, jakich pacjentów dotyczą, jaki jest typ dokumentu źródłowego i w jaki sposób powstawał. Zawierają też krótkie instrukcje, w jaki sposób korzystać z wytycznych, informację o poziomach dowodów z badań naukowych i stopniach rekomendacji, szczegółowe wytyczne oraz komentarz autora. Dokumenty z różnych dziedzin opracowali eksperci z całej Polski: dr Marzena Adamczyk, mgr Wioleta Chwalewska, dr Agnieszka Ćwirlej-Sozańska, dr Daniel Karaszewski, dr Adrian Kużdżał, dr Grzegorz Magoń, dr Roksana Malak, dr. hab. prof AWF Maciej Płaszewski, mgr Sebastian Sierakowski, dr Marcin Starzak, mgr Grzegorz Szlachta, prof. dr hab. Jakub Taradaj, mgr Joanna Tokarska, dr Zbigniew Wroński oraz dr Aleksander Zagórski.
Materiały są sformułowane konkretnie i porządkują wiedzę. Przykładowo z opracowania dotyczącego postępowania u dzieci z kręczem szyi można dowiedzieć się, jakie dokładnie elementy powinny zostać uwzględnione podczas oceny fizjoterapeutycznej dziecka. Między innymi rekomenduje się, aby noworodek był oceniany w pierwszych dwóch dniach życia w kierunku obecności asymetrii. W terapii kręczu skuteczne okazują się: rozluźnianie miokinetyczne mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego, elektrostymulacja (NMES), kinesiotaping, mobilizacje tkanek miękkich i symetryczne pozycjonowanie w czasie karmienia czy podczas snu. Zwraca się uwagę, że oprócz zapewnienia prawidłowych zakresów ruchów w obrębie szyi i tułowia oraz dbania o symetryczne wzorce w rozwoju motorycznym niezwykle ważna jest adaptacja środowiska, która wspiera symetrię, a także edukacja rodziców. W dokumencie dostępne są także ścisłe kryteria mówiące o tym, kiedy można zakończyć interwencję fizjoterapeutyczną oraz rekomendacja, by w przypadku braku poprawy po 4–6 tygodniach terapii zalecić konsultację u innych specjalistów.
Wszystkie omówienia wytycznych praktyki klinicznej podzielono na osiem obszarów tematycznych (rozdziałów). Opracowania można znaleźć na stronie internetowej projektu PRO-EBP (pro-ebp.awf-bp.edu.pl):
Problemy zdrowotne dzieci i młodzieży
- Omówienie wytycznych praktyki klinicznej Akademii Fizjoterapii Dziecięcej Amerykańskiego Towarzystwa Fizjoterapii dotyczące postępowania fizjoterapeutycznego u dzieci z zaburzeniami koordynacji rozwojowej (DCD),
- Omówienie wytycznych praktyki klinicznej fizjoterapii dla dzieci z cukrzycą. Wytyczne Brytyjskiego Narodowego Systemu Zdrowia i Opieki Zdrowotnej, NICE,
- Omówienie wytycznych praktyki terapeutycznej dotyczących postępowania fizjoterapeutycznego u dzieci ze spektrum autyzmu. Wytyczne Ministerstwa Zdrowia i Ministerstwa Edukacji Nowej Zelandii,
- Omówienie wytycznych praktyki klinicznej Akademii Fizjoterapii Pediatrycznej przy Amerykańskim Towarzystwie Fizjoterapii dla dzieci z kręczem szyi,
- Omówienie wytycznych Amerykańskiego Towarzystwa Fizjoterapii dotyczących postępowania fizjoterapeutycznego po operacjach kończyn dolnych u dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym i z innymi zaburzeniami układu nerwowego.
Zdrowie kobiet
6. Omówienie wytycznych praktyki klinicznej z zakresu leczenia zachowawczego nietrzymania moczu w przypadku kobiet opracowany przez Komitet Uroginekologiczny przy Kanadyjskim Towarzystwie Położniczym i Ginekologicznym.
7. Omówienie wytycznych Kanadyjskiego Towarzystwa Fizjoterapii dotyczących aktywności fizycznej kobiet w ciąży.
Zdrowie osób starszych
8. Omówienie wytycznych praktyki klinicznej International Conference on Frailty and Sarcopenia Research (ICFSR) dotyczącej identyfikacji i leczenia zespołu słabości u osób starszych,
9. Omówienie rekomendacji praktyki klinicznej US Preventive Services Task Force (USPSTF) dotyczących interwencji mających na celu zapobieganie upadkom u osób starszych mieszkających w społeczności.
Problemy neurologiczne
10. Omówienie wytycznych praktyki klinicznej Międzynarodowego Towarzystwa Rdzenia Kręgowego dotyczących ćwiczeń dla osób po urazie rdzenia kręgowego,
11. Omówienie wytycznych praktyki klinicznej Amerykańskiego Towarzystwa Fizjoterapii dotyczących postępowania fizjoterapeutycznego po wstrząśnieniu mózgu / łagodnym urazie mózgu,
12. Omówienie wytycznych praktyki klinicznej Amerykańskiego Towarzystwa Fizjoterapii postępowania fizjoterapeutycznego dotyczącego poprawy funkcji lokomotorycznych w stanie przewlekłym po udarze mózgu, niekompletnym uszkodzeniu rdzenia kręgowego oraz po urazach czaszkowo-mózgowych,
13. Omówienie wytycznych praktyki klinicznej w zakresie leczenia zwężenia kanału kręgowego części lędźwiowej kręgosłupa.
Zdrowie sercowo-naczyniowe
14. Omówienie wytycznych American College of Cardiology / American Heart Association dotyczących pierwotnego zapobiegania chorobom układu krążenia,
15. Omówienie wytycznych Amerykańskiego Towarzystwa Fizjoterapii (APTA) dotyczących postępowania z osobami z niewydolnością serca,
16. Omówienie wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego dotyczących kardiologii sportowej i ćwiczeń fizycznych u pacjentów z chorobami układu krążenia,
17. Omówienie wytycznych Komitetu Doradczego ds. Wytycznych i Protokołów (GPAC) Kolumbii Brytyjskiej dotyczących postępowania w nadciśnieniu tętniczym.
18. Omówienie wytycznych Północnoamerykańskiego Towarzystwa Kręgosłupa w zakresie postępowania multidyscyplinarnego w leczeniu kręgosłupa,
19. Omówienie wytycznych praktyki klinicznej Amerykańskiego towarzystwa Fizjoterapii dotyczących postępowania fizjoterapeutycznego w leczeniu ostrego i przewlekłego bólu pleców,
20. Omówienie wytycznych praktyki klinicznej Amerykańskiego Towarzystwa Fizjoterapii (sekcji ortopedycznej) postępowania fizjoterapeutycznego w bólach szyi.
Kończyny:
21. Omówienie wytycznych dotyczących fizjoterapii zachowawczej i pooperacyjnej u pacjentów z uszkodzeniem łąkotek i chrząstki stawowej stawu kolanowego,
22. Omówienie wytycznych praktyki klinicznej Międzynarodowej Klasyfikacji Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia opracowanych przez Akademię Fizjoterapii Ortopedycznej i Amerykańską Akademię Fizjoterapii Sportowej dotyczących profilaktyki urazów stawu kolanowego i więzadła krzyżowego przedniego opartej na ćwiczeniach,
23. Omówienie wytycznych praktyki klinicznej Amerykańskiego Towarzystwa Fizjoterapii dotyczących postępowania fizjoterapeutycznego w bólu rzepkowo-udowym,
24. Omówienie przeglądu tematycznego dotyczącego postępowania fizjoterapeutycznego w tendinopatii więzadła rzepki (kolano skoczka),
25. Omówienie wytycznych praktyki klinicznej Amerykańskiego Stowarzyszenia Fizjoterapii dotyczącej postępowania fizjoterapeutycznego w całkowitej alloplastyce stawu kolanowego,
26. Omówienie wytycznych praktyki klinicznej Amerykańskiego Towarzystwa Fizjoterapii dotyczącej postępowania fizjoterapeutycznego: ból dłoni i deficyty czuciowe w zespole cieśni kanału nadgarstka,
27. Omówienie wytycznych praktyki klinicznej dotyczących postępowania po złamaniu kości udowej.
Problemy mięśniowo-szkieletowe całego ciała
28. Omówienie wytycznych praktyki klinicznej dotyczących najlepszego postępowania chiropraktycznego u pacjentów z przewlekłym bólem mięśniowo-szkieletowym,
29. Omówienie wytycznych praktyki klinicznej dotyczących postępowania przy fibromialgii,
30. Omówienie wytycznych praktyki klinicznej dotyczących aktywności fizycznej osób z zapaleniem stawów i chorobą zwyrodnieniową stawów.
(*) Projekt PRO-EBP realizuje Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie, Filia AWF w Białej Podlaskiej w partnerstwie z Krajową Izbą Fizjoterapeutów oraz PEDro Partnership. Projekt jest dofinansowany w ramach programu „Społeczna odpowiedzialność nauki” Ministra Edukacji i Nauki, SONP/SP/461408/2020.
