W najnowszym wydaniu „Physiotherapy Review” [4/2022] opublikowany został przegląd systematyczny dotyczący wpływu tańca na równowagę i kontrolę postawy ciała w chorobie Parkinsona. Autorami pracy są Jan Hołaj oraz Małgorzata Chalimoniuk, oboje z Wydziału Wychowania Fizycznego i Zdrowia AWF w Warszawie Filii w Białej Podlaskiej.
Przygotowaliśmy dla czytelników „Głosu” skrót artykułu w jęz. polskim, zachęcamy jednak do sięgnięcia do wersji oryginalnej zawierającej informacje metodologiczne oraz bibliografię.
Choroba Parkinsona
Choroba Parkinsona (PD) jest drugą po chorobie Alzhaimera co do częstości występowania chorobą neurodegeneracyjną. Zapadalność na nią, na świecie, oscyluje w przedziale od 12 do 230 przypadków na 100 000 osób rocznie. W Polsce szacuje się, że aktualnie choruje ok. 60-70 tys. osób.
Pomimo intensywnych badań dotychczas nie poznano przyczyn PD. Stosuje się leczenie objawowe skupiające się na zwiększeniu poziomu dopaminy w OUN co daje zmniejszenie objawów neurologicznych i zahamowanie postępu choroby. Jednym z podstawowych środków wykorzystywanych w farmakoterapii PD jest lewodopa. Niestety długotrwałe jej stosowanie wiąże się z ryzykiem powikłań ruchowych i fluktuacji. Dlatego oprócz farmakoterapii pacjenci muszą być poddawani rehabilitacji w celu poprawy sprawności ruchowej i wykonywania czynności dnia codziennego.
Rehabilitacja chorych
W usprawnianiu ruchowym pacjentów z PD wykorzystuję się m.in.: fizjoterapię, fizykoterapię, ćwiczenia w wannie, muzykoterapię, hipoterapię a także zajęcia taneczne. Dotychczas nie wypracowano jednak jednolitych, spełniających wymogi EBP wytycznych terapii fizjoterapeutycznej przeciwdziałającej objawom tej choroby.
Z badań wiemy jednak, że u osób z chorobą Parkinsona wzmożona, długotrwała aktywność fizyczna, trening wytrzymałościowy (a nie jednorazowy krótkotrwały wysiłek fizyczny) powoduje zmniejszenie napięcia mięśniowego i sztywności mięśni szkieletowych, redukując zaburzenia ruchowe i kognitywne. Intensywne procesy treningowe powodują także zmiany biochemiczne w OUN oraz zmniejszenie częstotliwości pracy serca wraz ze zwiększeniem pojemności wyrzutowej serca.
Ponieważ długotrwały proces treningowy może być zniechęcający dla pacjentów z PD poszukuje się atrakcyjnych form rehabilitacji ruchowej tj. zajęcia taneczne. Badania sugerują, że trening taneczny przynosi korzystne efekty na propriocepcję i koordynację ruchowo-przestrzenną (utrzymanie odpowiedniego balansu, rytmiki chodu i koordynacji ruchowej) oraz może znacznie podwyższyć wytrzymałość mięśniową oraz ogólną kondycję badanych.
Przegląd systematyczny będący przedmiotem omawianej pracy obejmował 8 artykułów, w których opisano badania wykorzystujące taniec jako element rehabilitacji osób z chorobą Parkinsona. Badania wykonywano na pacjentach z PD chorujących w stopniu łagodnym lub umiarkowanym, poruszających się samodzielnie. Rodzaje tańca wymieniane w badaniach to m.in:, taniec towarzyski, fokstrot, walc tango argentyńskie, cha cha, rock and roll, rumba, aerobic, jazz, ballu sardu, ruchy z baletu klasycznego ze skupieniem świadomości na ciele i kontrolą grawitacji, improwizacja ruchów pantomimicznych, taniec irlandzki, stepowanie, taniec kreatywny.
Literatura wykorzystana w przeglądzie była różnorodna pod względem jakości metodologicznej. Większość z nich otrzymało 5/10 lub 6/10 punktów w skali PEDro. Wybrane artykuły obejmowały badania trwające od kilku tygodni do kilku miesięcy.
Wyniki analizowanych prac sugerują, że już kilku tygodniowa terapia wykorzystująca różne typy tańca lub elementy tańca poprawia sprawności motoryczne, chód, równowagę, funkcje poznawcze oraz objawy niemotoryczne tj. samopoczucie, nastrój, objawy psychiczne i jakość życia podobnie jak procesy treningowe na bieżni i cykloergometrze.
Okazuje się też, że rodzaj wybranego tańca nie ma znaczenia – to czas i intensywność zajęć powoduje poprawę stanu pacjentów z PD. Warto się zastanowić nad możliwością połączenia tradycyjnej fizjoterapii z dodatkową aktywnością ruchową tj. tańcem a następnie zbadanie wpływu takiej interwencji.
Wnioski płynące z omawianego przeglądu systematycznego:
⇒ Taniec lub elementy tańca mogą być wykorzystywane jako jedna z form terapii ruchowej a dobór rodzaju tańca i odpowiedniej muzyki pozwala utrzymać zaplanowaną intensywność wykonywania ruchów przez pacjentów z PD.
⇒ Taniec/elementy tańca poprawiają stan psychiczny i są lepiej postrzegane przez pacjentów z PD niż terapia ruchowa na bieżni czy cykloergometrach rowerowych.
⇒ Dobieranie rodzaju i formy tańca do stanu neurologicznego pacjenta z PD jest bardziej bezpieczną i mniej kosztowną formą rehabilitacji niż terapia ruchowa na bieżni czy cykloergometrach rowerowych.
Zapraszamy do zapoznania się z artykułem w języku angielskim:
•••
Chcesz dowiedzieć się więcej? Zapisz się na bezpłatne szkolenie online „Rehabilitacja pacjentów z chorobą Parkinsona szansą na wydłużenie i lepszą jakość życia” na platformie Fizja
•••
Zapraszamy też do nauki języka angielskiego z Agatą Przystaś FizjoEnglish: https://glosfizjoterapeuty.pl/tematy/angielski-dla-fizjoterapeutow/
