Światowa Organizacja Zdrowia opublikowała swoje pierwsze w historii oparte na dowodach wytyczne dotyczące postępowania w przypadku przewlekłego bólu dolnego odcinka kręgosłupa (ang. low back pain, LBP) w placówkach podstawowej opieki zdrowotnej i środowiskowej. Wytyczne zawierają interwencje, które zaleca się do stosowania przez pracowników ochrony zdrowia, a także takie, których stosowanie nie jest zalecane.
Ból dolnego odcinka kręgosłupa jest główną przyczyną niepełnosprawności na całym świecie. W 2020 roku około 1 na 13 osób, czyli 619 milionów osób, doświadczyło takiego bólu, co stanowi wzrost o 60% w stosunku do 1990 roku. Oczekuje się, że do 2050 roku liczba takich przypadków wzrośnie do 843 mln, przy czym największy wzrost spodziewany jest w Afryce i Azji, gdzie populacja staje się coraz liczniejsza, a ludzie żyją dłużej. Przewlekły pierwotny ból dolnego odcinka kręgosłupa, który utrzymuje się dłużej niż 3 miesiące i nie jest spowodowany żadną chorobą, stanowi zdecydowaną większość (szacuje się, że co najmniej 90%) przypadków dolegliwości bólowych kręgosłupa w podstawowej opiece zdrowotnej.
Wytyczne zawierają warunkowe zalecenia dotyczące interwencji, które w większości przypadków powinny i nie powinny być oferowane w ramach opieki dorosłym, w tym osobom starszym (w stosownych przypadkach), z przewlekłym pierwotnym bólem dolnego odcinka kręgosłupa. Uwzględniają one 37 interwencji podzielonych na pięć kategorii (edukacja, interwencje fizjoterapeutyczne, technologie wspomagające, interwencje psychologiczne, farmakoterapia i interwencje złożone). Sformułowano 24 zalecenia, jedną wskazówkę dobrej praktyki, a dla 12 interwencji nie sformułowano zaleceń.
Zgodnie z wytycznymi, w przypadku przewlekłych pierwotnych dolegliwości bólowych dolnego odcinka kręgosłupa, WHO zaleca interwencje niechirurgiczne, które obejmują:
– programy edukacyjne i strategie samodzielnego radzenia sobie z bólem,
– ćwiczenia,
– różne formy fizjoterapii, takie jak terapia manualna kręgosłupa i masaż,
– terapie psychologiczne, takie jak terapia poznawczo-behawioralna
– leki, takie jak niesteroidowe leki przeciwzapalne.
Wytyczne określają także kluczowe zasady opieki nad osobami dorosłymi z przewlekłym pierwotnym bólem dolnego odcinka kręgosłupa, zwracając szczególną uwagę na to, iż potrzebne jest stosowanie kompleksowych zestawów interwencji, a nie stosowanie ich w sposób izolowany.
Wytyczne przedstawiają również 14 interwencji, które nie są zalecane dla większości ludzi w większości przypadków. Interwencje te nie powinny być powszechnie proponowane, ponieważ ocena dostępnych dowodów naukowych wskazuje, że potencjalne szkody prawdopodobnie przewyższają korzyści z ich stosowania. WHO odradza takie interwencje jak:
– pasy i/lub stabilizatory lędźwiowe,
– niektóre formy fizjoterapii, takie jak trakcja,
– niektóre leki, takie jak opioidowe leki przeciwbólowe.
WHO opracowała wytyczne w takiej postaci, aby mogły być stosowane w różnych państwach i dostosowane do ich systemów opieki zdrowotnej. Wytyczne nie uwzględniają interwencji realizowanych w placówkach opieki specjalistycznej (np. zabiegów chirurgicznych lub innych inwazyjnych zabiegów) ani interwencji w miejscu pracy.
Artykuł opracowano na podstawie: https://www.who.int/news/item/07-12-2023-who-releases-guidelines-on-chronic-low-back-pain
Z wytycznymi można zapoznać się tutaj:
Ryc. Okładka wytycznych: World Health Organization; 2023. Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO
Daj znać, co sądzisz o tym artykule :)
