Na dziś nie ma dowodów naukowych potwierdzających sensowność terapii z wykorzystaniem komórek macierzystych przy problemach stawowych. Niewiele badań przeprowadzonych na ludziach było naprawdę rzetelnych i żadne z nich nie wykazało, by komórki macierzyste rzeczywiście odbudowywały chrząstkę.
Problemem jest już samo pojęcie terapii z wykorzystaniem komórek macierzystych. Składy podawanych preparatów są różne, niektóre nawet… nie zawierają komórek macierzystych.
Według teoretycznych założeń tej metody leczenia, komórki macierzyste powinny różnicować się, by upodobnić się do komórek tkanki, w którą są wprowadzane. W rzeczywistości jakoś nie bardzo chcą to robić. Obecnie najczęściej wykorzystywane komórki macierzyste pochodzą przede wszystkim ze szpiku lub tkanki tłuszczowej. Biznes medyczny, polegający na wykonywaniu zastrzyków dostawowych z wykorzystaniem preparatów zawierających komórki macierzyste, rozwija się dynamicznie.
Najczęściej leczone w ten sposób są kolana. Bóle czy problemy w obrębie tego stawu są bardzo częste. Staw jest duży i łatwo dostępny, co sprawia, że procedura jest względnie łatwa. Wraz z epidemią otyłości i narastającą liczbą pacjentów z chorobą zwyrodnieniową kolan komórki macierzyste wydają się świetną alternatywą dla operacji wszczepienia endoprotezy.
Niestety, badania nie potwierdzają huraoptymizmu niektórych specjalistów medycznych. Duży przegląd literatury przygotowany przez holenderskich badaczy z 2017 r.¹ nie potwierdził skuteczności tej metody leczenia. Także chińscy badacze w 2018 r.² oceniający skuteczność tej formy terapii na zwierzęcym modelu choroby zwyrodnieniowej stawu, nie potwierdzili jej skuteczności.
Pojedyncze badania wskazują na pewną poprawę stanu pacjenta przy niewielkim nasileniu zmian zwyrodnieniowych, ale nie regenerację chrząstki. Co ciekawe, badania porównujące skuteczność nastrzyknięcia preparatem z komórek macierzystych do nastrzyknięcia preparatem soli fizjologicznej nie wykazały istotnej statystycznie różnicy. W obu grupach doszło do zmniejszenia objawów bólowych³, ale w żadnym przypadku nie wykazano regeneracji chrząstki stawowej. Co mają robić pacjenci? Czy warto poddawać się takim zabiegom? Raczej nie, lepiej skorzystać z fizjoterapii. Nasze działania, np. leczenie ruchem, zmniejszają również efekty bólowe, a są dużo tańsze i bezpieczniejsze.
1. Pas HI, Winters M, Haisma HJ, Koenis MJ, Tol JL, Moen MH. Stem cell injections in knee osteoarthritis: a systematic review of the literature.
Br J Sports Med. 2017;51(15):1125–1133. doi:10.1136/bjsports-2016-096793
2. Xing D, Kwong J, Yang Z, et al. Intra-articular injection of mesenchymal stem cells in treating knee osteoarthritis: a systematic review of animal studies. Osteoarthritis Cartilage. 2018;26(4):445–461. doi:10.1016/j.joca.2018.01.010
3. Jones IA, Togashi R, Wilson ML, Heckmann N, Vangsness CT Jr. Intra-articular treatment options for knee osteoarthritis.
Nat Rev Rheumatol. 2019;15(2):77–90. doi:10.1038/s41584-018-0123-4
