Do gabinetów fizjoterapeutycznych coraz częściej zgłaszają się rodzice dzieci, u których zauważono nieprawidłowości w budowie ciała. Według różnych źródeł wady postawy dotykają od 50 do 90% dzieci. W Polsce przeprowadzono dużo badań przesiewowych w omawianym obszarze. Zakład Ochrony i Promocji Zdrowia Dzieci i Młodzieży w Instytucie Matki i Dziecka (dr P. Michalski, 2013) podaje, że 90% dzieci ma wady postawy, a szczególnie dotyczą one kręgosłupa, stóp oraz kolan. W raporcie Ośrodka Rozwoju Edukacji (2014) wskazano, że wady postawy występują u 50–60% dzieci w wieku rozwojowym [9]. Ocena postawy ciała w szkołach podstawowych w Pabianicach wskazuje na występowanie nieprawidłowości u ponad 50% uczniów [5]. Podobne wyniki uzyskano na Słowacji w grupie wiekowej 6-8 lat. Najbardziej podatnymi częściami ciała, które uległy patologii, były łopatki i barki. Nieprawidłowości w tych segmentach przekraczają 80%. Występowanie płaskostopia dotyczyło 65% badanych [2],[10]. Z badań przeprowadzonych w Chinach dowiadujemy się, że problem ten dotyka 65,3% dzieci, a około 3,7% uczniów zostało skierowanych na badanie radiologiczne [13]. Tak duże zróżnicowanie wyników częstotliwości występowania wad postawy ciała związane jest z mnogością metod i narzędzi diagnostycznych, które utrudniają standaryzację oceny. Niemniej na podstawie przytoczonych publikacji można stwierdzić, iż jest to duży problem w społeczeństwie i dlatego należy podjąć odpowiednie działania mające mu zapobiegać. Nieleczone wady postawy mogą prowadzić do ograniczeń sprawności fizycznej i motorycznej, bólów oraz rozwoju ciężkich deformacji kręgosłupa [3].
Duże zainteresowanie badaczy budzą wady kończyn dolnych, w tym płaskostopie, stopy płasko-koślawe oraz koślawość kolan. Konsekwencją nieleczonej nieprawidłowości w budowie stopy jest przede wszystkim zaburzona praca stawu kolanowego [12]. Nawet drobne schorzenia stopy mogą wpływać na jej ruchomość i oddziaływać na cały łańcuch biokinematyczny. Zmiany strukturalne w jej obrębie mogą również zaburzać równowagę w pozycji stojącej i przyczyniać się do częstszych kontuzji u dzieci [11]. Wiele badań pokazuje, że koślawość kolan powoduje przeciążenia struktur narządu ruchu oraz może doprowadzić do uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego (ACL) [7] lub zespołu bólu rzepkowo-udowego (PFPS)[1].
Wraz ze stwierdzeniem u dziecka licznych nieprawidłowości w budowie ciała, w tym wad kończyn dolnych, rehabilitacja jest nieunikniona. Zagrożenia prawidłowej postawy ciała występują podczas tzw. skoków wzrostowych, które najczęściej występują w wieku 6–7 i 12–16 lat, gdy na badanego wpływa wiele czynników zewnętrznych, a rozwój układu mięśniowego nie nadąża za szybkim wzrostem kości [6]. Leczenie wad postawy opiera się na fizjoterapii, ćwiczeniach zadanych do domu (instruktażu), prawidłowych nawykach ruchowych oraz codziennej aktywności fizycznej. Należy układać plan terapii indywidualnie, ponieważ każde dziecko jest inne pod względem wady, wieku, charakteru, sprawności fizycznej oraz upodobań. Istotnym problemem jest utrzymanie motywacji do ćwiczeń. Leczenie wad postawy to nierzadko proces długotrwały, dziecko uczęszcza na terapię od kilku do kilkunastu miesięcy. Obecnie fizjoterapeuci wspomagają się różnymi akcesoriami, sprzętem sportowym i fizjoterapeutycznym, aby młodzi pacjenci chętniej uczestniczyli w procesie rehabilitacji. Często nie jest to jednak łatwe. Jak zatem sprawić, aby ćwiczenia nie były nudne i monotonne dla dzieci?
Przegląd literatury pokazuje, że coraz częściej pojawiają się publikacje z zakresu wykorzystania najnowszych rozwiązań technologicznych w fizjoterapii i rehabilitacji w różnych jej specjalizacjach [4]. Dynamiczny rozwój nauki otwiera przed fizjoterapią nowe możliwości. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu podjął próbę uatrakcyjnienia ćwiczeń fizjoterapeutycznych w wadach postawy, wykorzystując gry komputerowe oraz czujnik ruchu. [8]. Zauważono, że dla dzieci taka forma jest atrakcyjniejsza niż metoda konwencjonalna, ale zwrócono uwagę na brak dokładności podczas wykonywania ćwiczeń. Badacze chcą kontynuować prace w celu zastosowania algorytmu bądź markerów, dzięki którym możliwe będzie zauważanie błędnie wykonywanych ruchów.
Ciekawym rozwiązaniem są dostępne w Polsce urządzenia, które po podłączeniu do telewizora pozwalają na wzbogacenie fizjoterapii wad kończyn dolnych o gry wideo sterowane ruchem dziecka. Dzięki temu terapia jest urozmaicona i zwiększa zaangażowanie pacjenta. Istotne jest to, iż urządzenia te monitorują i dodatkowo weryfikują poprawność wykonywania ćwiczeń dzięki algorytmom sztucznej inteligencji. Zastosowane rozwiązania stworzone zostały przez zespół fizjoterapeutów i programistów.
