Darren Brown początkowo pisał o przebiegu long covid na swoim koncie na Twitterze. Szybko jednak zaczął gromadzić wokół siebie coraz liczniejszą grupę fizjoterapeutów, którzy również borykali się z tym problemem. Inicjatywa poskutkowała zawiązaniem się grupy wsparcia dla przedstawicieli naszego zawodu – LongCOVIDPhysio. Główną ideą grupy jest niesienie sobie wzajemnego wsparcia, dzielenie się wiedzą, doświadczeniem. To przestrzeń pełna zaufania, szacunku i pomocy. Tylko do zamknięcia tego numeru „Głosu” zawiązały się już co najmniej 22 lokalne grupy na całym świecie. Więcej o inicjatywie LongCOVIDPhysio dowiesz się na: longcovid.physio.
Zainspirowała mnie Twoja historia, dzięki niej po raz pierwszy usłyszałam o long covid. Dlaczego zdecydowałeś się o tym mówić głośno?
Po prostu czułem, że to bardzo ważne, aby podzielić się moim doświadczeniem. Nie słyszałem wcześniej o nikim, kto ciężko przeszedł COVID-19, wrócił do pracy, pracował na pełen etat przez sześć miesięcy, po czym zupełnie się rozsypał. Owszem wiedziałem o osobach, które po przebyciu zakażenia po prostu nie wróciły do pracy, ale nie o takich, u których problemy zaczęły się dopiero po dłuższym czasie. Jako fizjoterapeuta bałem się, że odczuwane przeze mnie problemy są efektem nadmiaru wysiłku fizycznego. Nie rozumiałem, co się dzieje, i dlatego zacząłem o tym mówić. Liczyłem, że ktoś mi to wytłumaczy i pomoże. I wtedy zaczęli się zgłaszać ludzie z podobnym doświadczeniem, nie tylko po COVID-19, ale również po przebyciu innych chorób wirusowych.
Jak oceniasz skalę problemu long covid?
Byłoby dobrze to policzyć! Na ten moment zbieramy dane, ile osób zaraziło się COVID-19, ile z nich trafiło do szpitala i ile zmarło. Brakuje nam jednak ważnej danej – u ilu osób utrzymują się długoterminowe skutki choroby. Problemem jest także nazewnictwo. Termin long covid nie jest bardzo precyzyjny, tak naprawdę może się pod nim kryć mnóstwo różnych objawów. To taki termin „parasol” dla wszystkich długoterminowych skutków. Dlatego dokładne oszacowanie skali problemu jest naprawdę dużym wyzwaniem.
Na ten aspekt wskazuje WHO – umiemy oszacować śmiertelność i zachorowalność, ale jest jeszcze jeden wskaźnik zdrowia – stan funkcjonowania. Czyli stoi przed nami wyzwanie: zbadać, jak funkcjonują osoby po przebyciu COVID-19?
Dokładnie do tego problemu nawiązuje agenda Rehabilitacja 2030 WHO¹. To nie jest nic nowego, że ludzie mierzą się z problemami w codziennym funkcjonowaniu, ale COVID-19 ma szansę zacząć to zdecydowanie uwypuklać. Na całym świecie ludzie zapadają na tę samą chorobę, która może prowadzić do odległych w czasie konsekwencji.
Do niepełnosprawności, której jeszcze nie umiemy dokładnie sprecyzować i zmierzyć.
Otóż to. Dlatego też Narodowy Instytut Badań Zdrowia (NIHR) zachęca do stosowania ICF przy opisie stanu funkcjonowania osoby, która przebyła COVID-19, aby w sposób jednolity charakteryzować problemy pacjentów. Musimy to robić też po to, aby informacja o ograniczeniach wywołanych przez COVID-19 ujrzała światło dzienne.
Załóżmy, że COVID-19 dotknął mnie lub kogoś z moich bliskich. Jak rozpoznać objawy long covid?
Najważniejsze to uświadomić sobie, że po przebyciu COVID-19 objawy mogą utrzymywać się przez długi czas. Szacuje się, że w Wielkiej Brytanii 1 na 10 osób z COVID-19 doświadcza skutków choroby przez 12 tygodni lub dłużej. Ponadto warto zdać sobie sprawę z tego, jak wiele różnych może to być objawów. Najczęściej opisywanym jest zmęczenie. Alarmujące może być więc spostrzeżenie, że pomimo mijających tygodni od wyzdrowienia, wciąż nie czujemy się w pełni sił.
Według przeprowadzonego przez nas badania szacowana liczba zakażeń wśród polskich fizjoterapeutów wynosi ponad 11 tysięcy. Czy wiemy, u ilu z nich rozwiną się objawy long covid?
Porównując to ze statystyką w Wielkiej Brytanii, możemy szacować, że objawy rozwiną się u około tysiąca polskich fizjoterapeutów. W ogóle jako pracownicy ochrony zdrowia jesteśmy bardziej narażeni na zarażenie się, stąd też długotrwałe skutki mogą być u nas częstsze niż u osób wykonujących inną pracę.
Czy nasze wiedza i doświadczenie kliniczne pomagają czy utrudniają powrót do zdrowia?
Mamy tu mały paradoks. Jako fizjoterapeuci jesteśmy przyzwyczajeni do tego, aby ćwiczyć. Aktywność fizyczna to dla nas często priorytet. Niestety, gdy dopada nas ogromne zmęczenie, musimy po prostu odpocząć. A więc postąpić trochę na przekór naszym przekonaniom. Zatrzymać się, odpocząć i dać sobie czas. Bo jako fizjoterapeuci często walczymy ze zmęczeniem właśnie poprzez aktywność, chcemy trenować, od razu wrócić do stanu „sprzed”. A tu się nagle okazuje, że ten wysiłek jeszcze pogarsza sprawę.
Naszym obowiązkiem jest niesienie pomocy innym, praca zawsze na najwyższych obrotach w pełnym skupieniu. Czy uważasz, że long covid wśród pracowników ochrony zdrowia może utrzymywać się dłużej?
Niekoniecznie. Mamy dużą wiedzę medyczną i jeżeli zdamy sobie sprawę, co się z nami dzieje, to rozumiejąc swoje ciało, łatwiej nam będzie wrócić do sprawności. I musimy tą wiedzą dzielić się również z pacjentami, że nie zawsze więcej znaczy lepiej, że odpoczynek i regeneracja też są potrzebne.
Po jakim czasie Ty wróciłeś do pracy z pacjentami?
Mój powrót do pracy był bardzo wyboisty. Przeszedłem COVID-19 w marcu ubiegłego roku, do pełnoetatowej pracy z pacjentami wróciłem już po 10 dniach. Pracowałem na pełnych obrotach przez sześć miesięcy, ale cały czas czułem narastające zmęczenie, więc ćwiczyłem. We wrześniu zupełnie się załamałem, całkowicie mnie ścięło i musiałem odpocząć. Przez dwa miesiące nie pracowałem. I dopiero po tym czasie zacząłem stopniowo wracać do codziennej pracy. Nadal czuję, że nie jestem jeszcze w pełni sił. Z jednej strony jestem fizjoterapeutą, pracuję w czasach pandemii i chciałbym nieść pomoc wzrastającej liczbie potrzebujących. Z drugiej nadal walczę z wejściem na najwyższe obroty.
Darren Brown – Fizjoterapeuta specjalizujący się w pracy z pacjentami zarażonymi HIV i onkologicznymi w Chelsea and Westminster Hospital NHS Foundation Trust. Wiceprzewodniczący brytyjskiego Stowarzyszenia Rehabilitacji w HIV (RHIVA), koordynator grupy ds. HIV/AIDS przy World Physiotherapy i członek Canada International HIV Rehabilitation Research Collaborative (CIHRRC).
Źródła:
Daj znać, co sądzisz o tym artykule :)
